سولفات آمونیوم (Ammonium sulfate)

کود سولفات آمونیوم یکی از پرمصرف ترین کودهای ازت دار است که برای رشد محصولات زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. سولفات آمونیوم یک نمک معدنی است که بیشترین کاربرد آن به عنوان کود است. این ماده حاوی ۲۱٪ نیتروژن و ۲۴٪ گوگرد است.این کود شیمیایی برای بسیاری از محصولات  کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

سولفات آمونیوم چیست؟

سولفات آمونیوم یک پودر سفید رنگ است. این ماده شیمیایی کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد که مهمترین آن به عنوان کود برای اصلاح خاک های قلیایی است. این ترکیب غیر قابل اشتعال، سفید رنگ و بی بو است. کاربرد های دیگر این پودر شامل استفاده به عنوان یک ماده شیمیایی کشاورزی غیر آفت کش، ساخت رنگ ها، بازدارنده شعله، چسب و درزگیر است.

سولفات آمونیوم در آب حل می شود و در استون و اتانول نامحلول است. فرمول شیمیایی این نمک معدنی  (NH4)2SO  است. این ترکیب در یک فرآیند مستقیم با وارد کردن گاز کک خالص نشده در اسید سولفوریک تولید می ‌شود. در فرآیند غیر مستقیم، آمونیاک به دست آمده از گاز کک کوره با آب و آهک شسته شده و در نهایت اسید سولفوریک وارد می شود. تقریبا ۹۰ درصد از این ماده شیمیایی به عنوان کود یا به شکل ماده فرآوری شده به عنوان مخلوط چند جزئی استفاده می شود. ۱۰ درصد دیگر آن در صنایع شیمیایی در تولید فلزات استفاده می شود.

در بیوشیمی، رسوب سولفات آمونیوم یک روش رایج برای خالص سازی پروتئین ها با رسوب است. به این ترتیب، سولفات آمونیوم همچنین به عنوان یک عنصر در بسیاری از واکسن های مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب یک افزودنی غذایی نیز است.

کود سولفات آمونیوم یکی از پرمصرف ترین کودهای ازت دار است که برای رشد محصولات زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. سولفات آمونیوم یک نمک معدنی است که بیشترین کاربرد آن به عنوان کود است. این ماده حاوی ۲۱٪ نیتروژن و ۲۴٪ گوگرد است.این کود شیمیایی برای بسیاری از محصولات  کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

تاریخچه تولید سولفات آمنیوم

سولفات آمونیوم که گاهی به اختصار AS یا AMS نامیده می شود بیش از ۱۵۰ سال است که تولید می شود.

در ابتدا، این ماده از آمونیاک آزاد شده هنگام تولید گاز ذغال سنگ ساخته می شد و برای روشنایی شهرها مورد استفاده قرار می گرفت. این ماده از کک زغال سنگ که برای تولید فولاد استفاده می شود نیز تولید می شود.

سولفات آممونیوم از واکنش اسید سولفوریک و آمونیاک گرم ساخته شده است. اندازه کریستال های حاصل با کنترل شرایط واکنش تعیین می شوند. با رسیدن به اندازه دلخواه، بلورها خشک می شوند و برای رسیدن به اندازه خاص غربال می شوند.

بیشتر تقاضای فعلی این ماده با استفاده از محصولات جانبی صنایع مختلف تأمین می شود. مثلا سولفات آمونیوم یک محصول مشترک در فرآیند تولید نایلون است. برخی فرآورده های جانبی که حاوی آمونیاک یا اسید سولفوریک هستند معمولاً برای استفاده در کشاورزی به کود سولفات آمونیوم تبدیل می شوند.

 

مزایای مصرف کود سولفات آمونیوم

با استفاده از سولفات آمونیوم به جای کود اوره می توان تولید برنج را تا ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار افزایش داد. این کود بر خلاف کود اوره هدر رفت ازت کمتری در مزارع دارد. همچنین گوگرد موجود در این کود باعث بهبود کیفیت و افزایش برداشت محصول خواهد شد.

سولفات آمونیوم حاوی ازت آمونیاکی است که با کمترین میزان مصرف انرژی توسط گیاه به سرعت جذب و مورد مصرف قرار می گیرد. وجود گوگرد به شکل سـولفات در این کود به همراه ازت مـوجب تنظیم pH خاک و تسهیل جذب سـایر ریز مغذی های موجود در خاک از جمله آهن، روی، مس و منگنز می شود

می توان از این کود برای محصولات حساس به اوره مانند مـرکبات، انگور و پسته استفاده کرد. سولفات آمونیوم علاوه بر رفع زردی برگهای پیر که به دلیل کاهـش ازت خاک رخ می دهد زردی برگهای جوان را نیز که به دلیل کمبود گوگرد رخ می دهد برطرف می کند.

شایان ذکر است که در میان کودهای ازته دیگر سولفات آمونیوم کمترین جذب آب را دارد که این ویژگی باعث کاهش کلوخ شدن آن و افزایش مدت زمان نگهداری آن در انبار می شود.

 

کاربردهای سولفات آمونیوم به عنوان کود

کاربرد سولفات آمونیوم در درجه اول در جاهایی است که نیاز به عناصر ماکرو المنت  ازت و گوگرد برای تأمین نیاز غذایی گیاهان در حال رشد میباشد. از آنجا که سولفات آمونیوم حاوی تنها ۲۱٪ نیتروژن است، منابع کود دیگری نیز وجود دارند که اقتصادی تر هستند. با این حال ازت موجود در این کود اتلاف بسیار کمتری با آب شویی نسبت به سایر کودهای ازته دارد و همچنین سولفات آمونیوم یک منبع عالی از گوگرد می باشد که برای گیاهان به خصوص در تولید پروتئین ها نقش مهمی دارد

از آنجا که در این کود نیتروژن به شکل آمونیوم موجود است، سولفات آمونیوم غالباً در خاکهای غرقابی برای تولید برنج مورد استفاده قرار می گیرد، جایی که کودهای حاوی نیترات به دلیل دنیتریفیکاسیون انتخاب مناسبی نیستند.

استفاده موثر سولفات آمونیوم به عنوان کود در خاک های قلیایی میباشد. در خاک یون آمونیوم آزاد می شود و مقدار کمی اسید تشکیل می دهد و این امر pH خاک را کاهش می دهد، در حالی که ازت موجود در آن یک عنصر ضروری است که به رشد گیاه کمک می کند.

یکی از مهمترین معایب استفاده از سولفات آمونیوم میزان کم ازت آن نسبت به نیترات آمونیوم است که هزینه حمل و نقل را بالا می برد، این کود همچنین به عنوان اسپری کمکی در کشاورزی برای حشره کش های محلول در آب، علف کش ها و قارچ کش ها استفاده می شود. در این حالت عملکرد آن اتصال به کاتیون های آهن و کلسیم موجود در آب و سلولهای گیاهی است.

 

مدیریت استفاده از کود سولفات آمونیوم

پس از افزودن به خاک، سولفات آمونیوم به سرعت به اجزای خود یعنی آمونیوم و سولفات تجزیه می شود. اگر آن را بر روی سطح خاک استفاده کنید آمونیوم ممکن است در شرایط قلیایی مستعد از دست رفتن گازها باشد. در این شرایط، اختلاط مواد در داخل خاک در اسرع وقت یا استفاده قبل از آبیاری یا پیش بینی بارش باران توصیه می شود

بیشتر گیاهان قادر به استفاده از هر دو فرم آمونیوم و نیترات ازت برای رشد هستند. در خاک های گرم، میکروب ها به سرعت شروع به تبدیل آمونیوم به نیترات طی فرآیند نیتریفیکاسیون خواهند کرد.

سولفات آمونیوم به دلیل فرآیند نیتریفیکاسیون می تواند خاک را اسیدی کند . پتانسیل تولید اسید توسط کود سولفات آمونیوم از نیترات آمونیوم بیشتر است زیرا تمام N در سولفات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود در حالی که تنها نیمی از N موجود در نیترات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود.

 

مزایای سولفات آمونیوم

نیتروژن و گوگرد مورد نیاز گیاه را فراهم می کند

باعث افزایش رشد و عملکرد گیاه میشود

جذب مواد مغذی خاک های قلیایی را افزایش می دهد

میزان نیتروژن خاک را بالا نگه می دارد

به راحتی با سایر کودهای نیتروژن دار ترکیب می شود

اسیدیته خاک را کاهش میدهد

کاملا محلول در آب است

 

تفاوت کود اوره و سولفات آمونیوم

یکی از مشکلات رایج استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی، از دست رفتن عنصر نیتروژن در خاک است. دو نوع کود مورد استفاده برای رفع این مشکل شامل کود اوره و کود سولفات آمونیوم است. تفاوت های بین این دو کود وجود دارد که ما برای شما آنها را متمایز کرده ایم. این تفاوت ها عبارتند از:

کود اوره دارای ۴۶ درصد ازت است در حالی که کود سولفات آمونیم ۲۱ درصد ازت دارد.

برای زمین های قلیایی و آهکی بسیار مناسب تر از کود اوره است.

کود اوره در خاک به دی اکسید کربن و آمونیاک تجزیه می شود. بیشتر آمونیاک تولید شده در معرض نور آفتاب تبخیر شده و از دسترس گیاه خارج می شود. باقی مانده آمونیاک در اثر حضور باکتری های خاک به نیترات تجزیه می شود و از این طریق جذب گیاه می شود.

این کود در خاک به سولفوریک اسید تبدیل می شود. این عمل باعث اسیدی شدن خاک می شود. بنابراین برای خاک های قلیایی این کود بسیار مناسب است. تجزیه این کود با افزایش نیتروژن باعث بهبود کیفیت خاک می شود.

این کود رطوبت کمتری را نسبت به کود اوره جذب می کند. این خاصیت نگهداری و بسته ‌بندی کود سولفات آمونیوم را در انبارها به مراتب راحت تر می کند.

ماندگاری کود اوره در خاک به نسبت کود سولفات آمونیوم بسیار پایین تر است.