گندم (نام علمی: Triticum) از مهمترین غلات است که جزو قوت غالب مردم جهان به شمار میرود. این گیاه در گونه‌های وحشی و اهلی موجود است. گندم از گیاهان گلدار تک‌لپه‌ای یک ساله و تیره گندمیان و از خانواده گرامینه‌ها است.این محصول بیشترین مساحت زیر کشت محصولات غذایی را به خود اختصاص داده‌است.
گل محمدی یا گل گلاب با نام علمی Rosa damascena درختچه ای است خزندار (Decideous). گل محمدی از دیرباز در ایران کشت می‌شده است و قسمت قابل مصرف آن گلبرگ است و آکثراً در آسیا، با گونه هایی در اروپا، شمال آمریکا و شمال غرب آفریقا یافت می شود.
گردو با نام عمومی WALNUT از خانواده گردوئیان (JUGLANACEAE) بوده و مهمترین جنس آن JUGLANS می باشد. گردو درختی است زیبا و سایه افکن که بعنوان درخت زینتی بکار میرود. این درخت در مناطق معتدل دنیا رشد و پرورش می یابد.
نام علمی کیوی Actinidia deliciosa از خانواده Actinidiaceae می باشد.کیوی درختی است دو پایه دارای ریشه های نسبتاً ضخیم ، گوشتی آبدار و سطحی (باید از شخم عمیق در اطراف تنه خودداری نمود)، برگها خزان کننده و قلبی شکل و متناوب، گلها اواخر بهار شکوفا میشوند. میوه از اوایل آبان ماه قابل برداشت است و وزن متوسط میوه در ایران۷۰ گرم میباشد.
گیاه کنجد با نام علمی Sesamum indicum L.pedaliaceae یکی از قدیمی‌ترین محصولات کشاورزی است که انسان‌ها با آن آشنا شده‌اند. این گیاه از گذشته تاکنون به‌عنوان ماده‌ای روغنی باارزش در بابل و آشور استفاده می‌شده است.
از نظر گیاه شناسی کلزا به تیره چلیپائیان یا شب بو و جنس براسیکا تعلق دارد و گونه زراعی napus می باشد. کلزا با نام علمی napus Brassica به انگلیسی Rapeseed به آلمانی Raps و به فرانسه Colza نامیده می شود. این نبات گیاهی است یک ساله با تیپ های بهاره و پائیزه که با توجه به شرایط اکولوژیک مناطق مختلف مورد زراعت قرار می گیرد.
صیفی‌جات (تابستانی‌ها)، به برخی از محصولات زراعتی گفته می‌شود که در بهار و اوایل تابستان کارهای مقدماتی آن انجام شده و حاصلش در تابستان یا اوایل پاییز به دست می‌آید، مانند خربزه، هندوانه و طالبی. به عبارت دیگر صیفی جات برخی از محصولات زراعتی هستند که کاشت، داشت و برداشت آنها در فصول گرم سال انجام می‌شود. از انواع دیگر صیفی جات، می‌توان از انواع کدو، بادمجان، فلفل، کلم، سیب‌زمینی، سیر، پیاز، ذرت، هویج، کرفس، باقلا و لوبیا سبز، گوجه‌فرنگی و خیار را نام برد که در ادامه به خواص آن ها می پردازیم.
سیب زمینی با نام علمی solanum tuberosum ونام انگلیسی potato یکی از گیاهان غده ای است که در مقایسه با سایر گیاهان زراعی از نظر اهمیت در دنیا بعد از غلات نقش مهمی را در تغذیه ی مردم دنیا ایفا می کند.
سویا با نام علمى Glycinemax و از تیره نخود (Fabaceae (Legominosae مى‌باشد. این گیاه یکساله، دولپه و علفى است که به دو صورت دانه‌اى و علوفه‌اى مورد کاشت و بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد. چنانچه به‌منظور تولید دانه کشت شود در گروه حبوبات و اگر تولید علوفه مورد نظر باشد در گروه بقولات Legomes قرار مى‌گیرد.
سبزیکاری در فضای آزاد برخلاف پرورش سبزی‌ها در گلخانه و پرورش گل است. وجه تمایز سبزیکاری با پرورش گیاهان زینتی را می‌توان در رشد و نمو بیشتر و محدود بودن بقایای گیاهی سبزی‌ها دانست. اختلاف سبزیکاری و زراعت در این است که اکثر سبزی‌ها درحالیکه اندام‌های آنها کاملاً رشد نیافته‌اند، برداشت میشوند در صورتیکه برداشت محصولات زراعی پس از رشد کامل اندام‌ها صورت می‌گیرد. به همین علت نیز سبزی‌ها با گذشت اندک زمانی کیفیت مطلوب خود را از دست می‌دهند. این بدان معنی است که اغلب سبزی‌ها از یک طرف با هزینه بیشتری تولید میشوند و از طرف دیگر تنها برای زمان محدودی می‌توان آنها را نگه‌داری کرد. از این نظر برای عرضه مداوم سبزی‌ها به بازار، باید آنها را در سطوح کوچک و در چندین مرحله کاشت. بنابراین یکی از ویژگی‌های تولید سبزی، کاشت بهنگام آن است.
زعفران یکی از مهم ترین محصولاتی است که کشت و پرورش آن در ایران از سابقه طولانی برخوردار است. به طوری که بسیاری از محققان منشا اصلی این گیاه با ارزش را به کشورمان نسبت داده اند. از دیرباز تولید زعفران در ایران رایج بوده و از آن به عنوان طلای سرخ یاد شده است.
ذرت با نام علمی Zea mays یکی از غلات گرمسیری و از خانواده گندمیان (گرامینه) متعلق به گیاهان تک لپه میباشد. گیاه ذرت ، تنها غله‌ای است که در کشور مکزیک و گواتمالا تکامل یافته است. ذرت پرمحصول‌ترین غله دنیا به حساب می‌آید و از لحاظ مقدار تولید ، پس از گندم و برنج قرار می‌گیرد. امروزه ذرت در تغذیه بسیاری از مردمان دنیا نقش اساسی دارد.
برنامه مناسب کشت درختان دانه دار و الگوی بهینه استفاده از کود
چغندر قند با نام علمی Beta vulgaris گیاهی است دو ساله از تیره اسفناج که به صورت گیاهی یکساله زراعت می‌شود. چغندر قند طی دوره رشد رویشی فاقد ساقه بوده و به صورت مجموعه‌ای از برگ‌های بزرگ افقی تا عمودی مشاهده می‌شود. طول دوره رشد برای تولید قند ۶ تا ۹ ماه میباشد. معمولاً در آب‌وهوای کوهستانی از رشد و کیفیت خوبی برخوردار است و در ایران مناطقی چون شهرستان اقلید، شهرکرد، تربت حیدریه و میاندوآب بالاترین سطح کشت را دارند.ومنطقه مشک آباد اراک بهترین عیار چغندر را در کشور داراست.
درخت چای گیاهی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می‌رسد. نام علمی چای که مورد قبول بیشتر گیاه شناسان است Camellia sanensis و گاهی Camellia teiferaبرای هر دو نوع چای سیاه و چای سبز میباشد کاملیا نیز مانند چای درختچه همیشه سبز و از نظر اکولوژی کاملا شبیه به درخت چای میباشد.
توت فرنگی با نام علمی Fragaria متعلق به تیزه گل سرخ یکی از گیاهان دو لپه میباشد. گیاهانی علفی ، چند ساله ، پوشیده از مو ، استولون‌دار. برگها سه قسمتی ، گل آذین دیهیمی ، دارای 2 تا 10 گل. گلها دارای گریبانه ، 5 قسمتی ، کاسبرگ فرعی وجود دارد. پرچمها 10 تا 30 عدد و برچه‌ها 10 تا 80. میوه کافشه‌ای ، متشکل از تعداد زیادی برچه که روی یک نهنج گوشتی مخروطی قرار گرفته‌اند.
پــیاز گیاهی از تیره نرگسیان پیازیان در زیرتیره سیر می باشد. پیاز خوراکی یا معمولی دارای یک ساقه پهن و نازک مدور زیرزمینی یا ریزوم می باشد . روی سطح فوقانی آن برگ های ضخیم سفید ویا قرمز رنگ که کلروفیل خود را از دست داده و به مخزن مواد غذائی تبدیل شده قرار گرفته اند. ریشه پیاز نسبتا ضخیم و گوشتی و ساده است و از قسمت تحتانی ساقه زیرزمینی خارج می شود . طول این ریشه ها نسبتا کوتاه و انتشار آن در داخل زمین در 15 یا 20 سانتیمتر قسمت فوقانی خاک مزرعه می باشد.
پنبه با نام علمی Gossypium herbaceum گیاهى است گلدار، دولپه‌اى از خانواده Mavaceae ریشه آن عمودى است پنبه جزء خودبارور است و میوۀ آن به صورت کپسول مى‌باشد. این خانواده دارای 4 گونه زراعی است که هر یک دارای عملکرد و خصوصیات متفاوتی هستند. به عنوان مثال Gossypiumherbaceum گونه‌ای دیپلوئید و متحمل به استرس است، در حالی که Gossypiumbombadence رقمی تتراپلوئید و دارای الیاف بسیار بلند و متحمل به بیماری‌هاست.
درخت پسته اهلی (Pistcia Vera L) متعلق به تیره سماق ( Anacardiaceae) است. جنس Pistcia دارای 11 گونه است که همگی آنها از خود ، تربانتین یا سقز ترشح می کنند. گیاهان این تیره بصورت درخت یا درختچه هستند. درخت پسته دارای برگ های مرکب شانه ای است و هربرگ یک جوانه جانبی را در برمی گیرد. ااکثر جوانه های جانبی به گل آذین اولیه مبدل می شوند و یک محور اصلی را تشکیل می دهند که در سال بعد خوشه پسته را تولید می کنند.
